1-) Ürdün’de Etnik/Dini Dağılım:
Başkenti AMMAN olan Ürdün Haşimi Krallığı Arap, Kafkasya kökenli etnik gruplara sahiptir. Dağılımı ise şöyledir; % 97 Arap, % 2 Kafkasya kökenliler (Çerkez, Çeçen), % 1 diğerleri.
Etnik yapıdan ve tarihinde yola çıkacağımız üzere, Ürdün İslam dininin ağırlıkta yaşandığı bir ülke olup Hristiyan dininin de yaşandığı ve azınlıklı dinlerinde olduğu çok kültürlü bir topluma sahiptir.
Dini dağılım ise şöyledir; % 92 Sünni Müslüman, % 6 Hıristiyan, % 2 diğerleri.
Resmi dili Arapça olan Ürdün’de İngilizce yaygın bir dildir ve ağırlıklı olarak Ürdün’ün başkenti Amman’da konuşulmaktadır. Toplam nüfusu 11,2 milyon olan Ürdün yüzölçümü olarak 89.342 km2 alana sahiptir.
Bağlı olduğu uluslararası kurum ve kuruluşlar ise şöyledir; BM, İİT ve Arap Ligi ile bu kuruluşlara bağlı kurum ve organizasyonlara üyedir. Ayrıca, Dünya Ticaret Örgütü ve IMF üyesidir.
2-) Ürdün’de Enerji Kaynakları:
Kısıtlı sanayi altyapısı ve enerji hammadde kıtlığı nedeniyle Ürdün, verimli ve bakir sayılacak bir coğrafyaya sahip değildir. Hızlı nüfus artışı ve tüketim, başta enerji gerekse diğer alanlarda dışa bağımlılığı artırmıştır. Enerji kaynakları ve yer altı zenginlikleri ise şöyledir; sınırlı miktarlarda petrol ve doğal gaz rezervlerine sahiptir ve Ürdün’ün başlıca maden kaynakları ise fosfat, potaş ve şist yağıdır.
https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/yayinlar/%C3%9CRD%C3%9CN%20TANZANYA.docx
Ancak son yıllarda uranyum madenciliği ve nükleer enerji konularında yaptığı atılımlar enerji konusundaki dışa bağımlılığını, işbirlikleri ile azaltmaya yönelik girişimlerinin olduğunu göstermektedir. Girişimlerin en somut örneği Rusya ile 2013 yılından sonra yapılan 10 milyar dolarlık nükleer enerji santrali projesidir.
https://ejatlas.org/conflict/nuclear-power-plant-in-qusair-amra-jordan/?translate=tr
Genel Ticari açıdan zayıf olmasının nedenleri olarak Irak’a coğrafi yakınlığı ve Filistin’deki direniş gösterilebilir, böylece yabancı yatırımcılar uzun yıllar boyunca Ürdün’e ilgi göstermemiştir(uranyum ve nükleer enerji sürecine girildikten sonra yabancı yatırım ve ticari ilgi artmıştır). Doğal kaynaklar ve çevre açısından Ülkenin batısında yer alan Ürdün Vadisi, en verimli alanlar olarak kabul edilmekte, meyve ve sebze üretiminin çoğu bu bölgede yapılmaktadır.
3-) Ürdün’de Önemli Boru Hatları
Ürdün’deki en önemli boru hattı şüphesiz Irak ve Ürdün arasında imzalanan(Nisan 20013) ve hayata geçirilen Basra’dan Akabe Limanı’na doğru olan petrol boru hattıdır. Boru hattının kısaca değeri ise şöyle açıklanabilir; 18 milyar dolarlık değere sahip bir boru hattı ve 1700 kilometre uzunluğunda. Söz konusu boru hattı, Irak’ın güneyi Basra’dan Ürdün’ün güneyindeki Akabe’ye kadar uzanmaktadır. Yapılan boru hattı ve imzalanan anlaşmaya göre Ürdün günlük 150-200 bin arası varil petrolü iç ihtiyaçlarını karşılamak için kullanacak olup, geri kalanını da Akabe Limanı üzerinden ihraç edecektir.
“Basra-Akabe petrol boru hattı için önerilen güzergâh”
Harita: Irak petrol bakanlığı/ https://arabwall.com/tr/irakin-suudi-arabistan-urdun-ve-suriye-ile-petrol-boru-hatti-projelerini-yeniden-hayata-gecirmesinin-boyutlari/
4-) Ürdün’de deniz ve havalimanları:
A-) Amman Hava Limanı
B-) Kral Hüseyin Hava Limanı
C-) Akabe Hava Limanı
https://tr.maps-jordan.com/%C3%9Crd%C3%BCn-havaalanlar%C4%B1-haritas%C4%B1
Ticari Taşımacılık Ve Uluslararası Alanda Bir Adet Limanı Mevcuttur, Orasıda Akabe Limanıdır.
https://www.searates.com/tr/maritime/jordan
5-) Ürdün’de Büyükşehirler
Ürdün’de büyükşehir sıralaması nüfus yoğunluğuna göre yapılmış olup
İlk dört şehir ele alınacaktır.
1-) Amman: 1036330
2-) ZARQA: 395227
3-) IRBİD: 250645
4-) RUSSEİFA: 227735
6-) Ürdün’de Göçmenlerin Yoğun Bulunduğu Bölgeler
Ürdün’deki mültecilerin yüzde 80’inden fazlası normal kasaba ve şehirlerde yaşıyor. Başkent Amman, çeşitli milletlerden en fazla sayıda mülteciye ev sahipliği yapıyor, onu Irbid ve ardından Mafraq izliyor.
Ürdün’de 2 milyonu aşkın kayıtlı Filistinli mülteci yaşıyor; bu, tüm UNRWA sahaları arasında en fazla sayıda Filistinli mültecinin bulunduğu yer. Hepsi olmasa da çoğu tam vatandaşlığa sahiptir. Yaklaşık yüzde 18’i ülke genelinde tanınan on mülteci kampında yaşıyor. Çoğunlukla yaşadıkları ve kampların haritası ve net sayıları bırakacağım linktedir.
https://www.unrwa.org/where-we-work/jordan
Yazan: Tarık Kuruoğlu
*Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Divan Araştırma ve Eğitim Derneği’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.